عکس دندان‌ به چه دردي مي‌خورد؟

نويسنده:دکتر گلرخ ثريا



عکس‌برداري از دندان با اشعه ايکس علاوه بر تشخيص پوسيدگي دندان مي‌تواند کاربردهايي در پيش‌بيني خطر قريب الوقوع حمله قلبي نيز داشته باشد. پژوهشگران مي‌‌گويند با مشاهده عکس‌هاي راديولوژي دندان مي‌توان از آهکي شدن سرخرگ خون رسان مغز که در بروز حمله قلبي و سکته نقش دارد، آگاه شد. رسوب کلسيم در ديواره داخلي سرخرگ‌هايي که خون را به مغز مي‌رسانند، ممکن است نشانه سکته‌اي قريب‌الوقوع باشد. اين کاربردي جديد از راديوگرافي دندان است. اما فکر مي‌کنيد راديوگرافي دندان اساسا به چه درد مي‌خورد؟ ...
تقريبا همه افرادي كه نزد دندانپزشك رفته‌اند، حتما از دندان شان عكس گرفته‌ شده است. در دندانپزشكي نيز مانند ساير رشته‌هاي پزشكي از پرتونگاري براي كمك به تشخيص بيماري يا آسيب دندان استفاده مي‌شود. عكس‌ها در تعيين وجود و وسعت حفره يا كرم‌خوردگي‌هاي دندان به كار مي‌آيند. با عكس راديوگرافي مي‌توان فساد و پوسيدگي دندان را حتي زماني كه مينا هنوز سالم به نظر مي‌آيد، تشخيص داد، به ويژه وقتي پوسيدگي بين دندان‌ها مخفي شده يا زير خط لثه باشد. عكس راديوگرافي به تشخيص آبسه دندان، آسيب استخوان ناشي از بيماري پير دنداني، شكستگي‌هاي فك و دندان ساير ناهنجاري‌هاي فك و دندان نيز كمك مي‌كند. به علاوه، عكس اطلاعاتي در زمينه دندان‌هاي درنيامده يا گيركرده، در اختيار دندانپزشكان مي‌گذارد. براي گرفتن عكس راديوگرافي مي‌توان از فيلم‌هاي سنتي يا فناوري ديجيتال استفاده كرد. براي كرم‌خوردگي‌ها از عكس «بايت وينگ» استفاده مي‌شود. علت نامگذاري آن است كه بخش كوچكي از فيلم در دهان و نزديك دندان‌ها قرار مي‌گيرد و شما براي نگه داشتن فيلم با دندان‌هاي خود روي پوشش كاغذي فيلم فشار مي‌آوريد. سپس دستگاه را روي دندان تنظيم كرده و اشعه مي‌دهند. تصوير ديجيتال بلافاصله آماده مي‌شود و ظهور فيلم‌ راديوگرافي هم چند دقيقه بيشتر طول نمي‌كشد.

عکس دندان، عصاي دست دندان‌پزشک

به هر شكل كه عكس گرفته شود، تصوير حاصل به دندانپزشك شما در تعيين اقدام مناسب كمك شاياني خواهد كرد. ميزان اشعه‌اي كه در خلال راديوگرافي سنتي ساطع مي‌شود، بي‌نهايت ناچيز است و مقدار اشعه به كار رفته براي گرفتن عكس ديجيتال حتي از اين هم كمتر است. با اين وجود هيچ‌كس نبايد بيش از مقدار لزوم در مواجهه با اشعه قرار گيرد. در مورد اينكه چند وقت يك‌بار بايد عكس بگيريد با دندانپزشك خودتان مشورت كنيد. به عنوان اقدامي براي جلوگيري از دريافت اشعه‌اي بيش از حد، به شما پيش‌بندي داده مي‌شود كه از سينه تا پايين شكم را مي‌پوشاند.

عکس تک دندان

اين عکس را دندانپزشکان عکس «پري‌اپيکال» مي‌نامند. معمولا اين عکس از تک دندان و يا حداکثر 2 تا 3 دندان گرفته مي‌شود. از روي اين عکس مي‌توان پوسيدگي‌هاي سطح جونده دندان‌ها را تشخيص داد. علاوه بر اين با استفاده از اين عکس درمان ريشه دندان انجام مي‌شود. در طول درمان ريشه دندان حداقل 4 عدد از اين نوع عکس از دندان شما گرفته مي‌شود. عکس اوليه که وضعيت ريشه دندان را نشان مي‌دهد. عکس دوم که طول فايل و يا سوزن را در کانال دندان شما نشان مي‌دهد و دندانپزشک مي‌تواند به طول ريشه دندان از روي اين عکس پي ببرد. عکس سوم که نشان‌دهنده اين است که مواد پر کننده ريشه تمام طول ريشه را پر کرده‌اند و در نهايت عکس آخر کيفيت درمان ريشه دندان را تاييد مي‌کند. دستگاهي که اين راديوگرافي با آن تهيه مي‌شود و در هر مطبي موجود است و در انواع پيشرفته آن دوز اشعه‌اي که به شما مي‌رسد اندک است.
معمولا در انواع قديمي‌تر پزشک و پرستار هنگام تاباندن اشعه پشت يک ديوار سربي پنهان مي‌شوند چون در طول روز لازم است از چند بيمار عکس بگيرند، در حالي که شما فقط در طي درمان چند عکس مي‌گيريد و دوز بسياري از اشعه را دريافت نمي‌کنيد. براي بررسي کامل دهان حداقل 14 عدد از اين نوع عکس لازم است.

عکس مخصوص کودکان

عکس مخصوص کودکان مانند نوع قبلي است با اين تفاوت که فيلم اندازه کوچک‌تري دارد تا در دهان کودک جا بگيرد. ميزان اشعه لازم براي عکس‌برداري از دندان‌هاي کودکان هم کمتر از نوع بزرگسالان است که دستگاه توليد اشعه X، اين ميزان را تنظيم خواهد کرد.

عکس پانوراميک

اين همان عکس بزرگي است که همه دندان‌هاي فک بالا و پايين در آن ديده مي‌شوند. براي تهيه اين نوع عکس شما بايد معمولا به مطب‌هاي مخصوصي مراجعه کنيد که دستگاه مخصوص تهيه اين عکس را داشته باشند. اين دستگاه معمولا دور سر شما مي‌چرخد تا تصوير مناسبي از همه دندان‌هاي شما تهيه کند. دندانپزشکان به دلايل متفاوتي اين عکس را سفارش مي‌دهند. يکي از کاربردهاي آن بررسي شکستگي فک‌ها بر اثر ضربه ناشي از تصادف و يا زمين خوردن است. با اين عکس مي‌توان همچنين وجود توموروکيست در فک‌ها را بررسي کرد. قبل از درمان ارتودنسي و يا جراحي دندان عقل نيز لازم است که اين عکس را تهيه کنيد.

عکس بايت وينگ

شما کمتر با تهيه اين عکس ميانه خوبي داريد ولي اين عکس خوبي براي نشان دادن پوسيدگي‌هاي بين دنداني است. معمولا براي بررسي پوسيدگي بين دندان‌هاي عقبي شما 4 عدد از اين عکس‌ها کافي است. اسم اين عکس به معناي «بال پروانه» است چون شما دندان‌هاي فک بالا و پايين را در اين عکس تقريبا به شکل بال پروانه خواهيد ديد. در چکاپ‌هاي سالانه از دندانپزشک بخواهيد اين عکس را نيز حتما از دندان‌هاي شما تهيه کند.

عکس سفالومتري

اين عکس را هم حتما بايد در مراکزي مجهز به انواع دستگاه‌هاي راديوگرافي تهيه کنيد. معمولا اگر شما نياز به ارتودنسي داشته باشيد، لازم است اين عکس را از دندان‌هايتان تهيه کنيد. اين عکس براي بررسي رشد فک و صورت و جمجمه بسيار عالي است، در عين حال مسير رشد فک و صورت و الگوي صورت را نيز مشخص مي‌کند.
منبع: http://salamat.ir